ρεπορτάζ Ανδρονίκη Παντιώρα
φωτογραφίες Πέτρος Καστορίνης
Ο δήμος Χαλανδρίου πρωτοστατεί και πρωτοπορεί θέτοντας σε λειτουργία για πρώτη φορά στα Ελληνικά χρονικά την κίνηση ενός απορριμματοφόρου οχήματός του με βιοαέριο, αξιοποιώντας τα οικιακά απόβλητα των δημοτών του και εφαρμόζοντας αυτό που λέμε κυκλική οικονομία στην πράξη.
Πρόκειται για μια παγκόσμια καινοτομία που κατάφερε να επιτευχθεί σε συνεργασία του δήμου με το τμήμα Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Waste4thing με επικεφαλής τον καθηγητή Γεράσιμο Λυμπεράτο.
Τα συμπεράσματα που καταλήξαμε μιλώντας μαζί του ήταν ποικίλα. Αρχικά διαπιστώσαμε ότι πρόκειται για ένα τεράστιας σημασίας και αξίας project που ανοίγει το δρόμο στη διαχείριση των απορριμμάτων συνολικά και την ελαχιστοποίηση του όγκου κατάληξης αυτών στη χωματερή. Μια καθαρή, ολοκληρωμένη λύση, επιστημονικά αποδεδειγμένη και πρακτικά εφαρμοσμένη με την οποία αντιμετωπίζεται καθοριστικά το περιβαλλοντολογικό πρόβλημα και το τεράστιο ζήτημα του υπερκορεσμού του οικοσυστήματος και ενισχύεται παράλληλα το αποτέλεσμα της ανακύκλωσης ολοκληρωτικά.
Μέσα σε 6 μήνες μετά τη συμμετοχή των εθελοντών και των κατοίκων του Χαλανδρίου στο πρόγραμμα, έχουν επιτευχθεί οι εθνικοί στόχοι στο απόλυτο. Η ανάλυση μάλιστα των δεδομένων του Σεπτεμβρίου, δείχνει τα ποσοστά επιτυχίας της ανακύκλωσης πάνω από 75%. Ο Γεράσιμος Λυμπεράτος, ο οποίος είναι και Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου στο Δήμο Χαλανδρίου και εντεταλμένος επιστημονικός συνεργάτης σε θέματα περιβάλλοντος και ανακύκλωσης, πρωτεργάτης και δημιουργός του Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων, μας εξηγεί:
«Σχεδιάσαμε ένα σύστημα, κάνοντας ξεχωριστή διαλογή με μπλε κάδο για το πλαστικό και το μέταλλο, κίτρινο κάδο για χαρτί-χαρτόνι και κώδωνες για το γυαλί, αποφασίζοντας σιγά σιγά και όχι τυχαία, αλλά με ενημέρωση των δημοτών, να συλλέγουμε στην πηγή, τα υπολείμματα των τροφών. Βρήκαμε περίπου 900 εθελοντές, μοιράζοντας 10.000 έντυπα, παντού στο Χαλάνδρι, στο θέατρο της Ρεματιάς, σε όλους τους δημοτικούς χώρους, ενημερώσαμε τους πολίτες και τους προσκαλέσαμε να υποβάλλουν αίτηση στο πρόγραμμα. Είμασταν τυχεροί γιατί συμμετείχαμε σε αυτό το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα, το οποίο μας στήριξε οικονομικά σε αυτή την προσπάθεια, με 500.000 ευρώ χρηματοδότηση.
Δώσαμε ένα μεταφερόμενο κάδο των 30λίτρων, βιοαποδομήσιμες σακούλες από πατάτα σε μεγάλες ποσότητες και οδηγίες για το τι να πετάνε μέσα στους καφέ κάδους. Στις οδηγίες λοιπόν αναφερόταν ότι μπορούσαν να πετάνε οτιδήποτε παράγει η κουζίνα, είτε καθαρίζοντας φρούτα, λαχανικά, είτε πετώντας υπολείμματα τροφών, φαγητά. Με αυτόν τον τρόπο, αν εξαιρέσει κανείς τα κλασικά ανακυκλώσιμα υλικά όπως είναι το πλαστικό, μέταλλο και το γυαλί, ότι άλλο παράγει η κουζίνα ήταν εν δυνάμει υλικό για να χρησιμοποιηθεί».
Αυτό το υλικό μεταφέρεται σε μια μικρή μονάδα στο δήμο, όπου ξεραίνεται και τεμαχίζεται και παράγεται το forbi, μία εξαιρετική πρώτη ύλη, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως. Ως καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία, ως ζωοτροφή, μπορούμε να φτιάξουμε πέλετ και να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση, και τέλος μπορούμε μέσα σε 40 ημέρες, να φτιάξουμε πολύ γρήγορα εξαιρετικής ποιότητας κομπόστ, χρησιμοποιώντας τα κλαδέματα του δήμου. Εμείς παράγαμε βιοαέριο το οποίο και το χρησιμοποιούμε σαν καύσιμο για να κινήσει το απορριμματοφόρο, εξαλείφοντας και τις οσμές-μυρωδιές που έχουν τα τρόφιμα. Αυτό που λέμε κυκλική οικονομία στην πράξη. Γιατί το ίδιο το απορριμματοφόρο έχει μαζέψει τα απορρίμματα και κινείται με το βιοαέριο που παράγεται από τα απορρίμματα.
Το μυστικό σε ένα τέτοιο project, προκειμένου να πάρει κανείς καθαρό και σωστό υλικό, είναι η ενημέρωση για το πως θα κάνει σωστά κάποιος όλη τη διαδικασία, έτσι ώστε να μην βρούμε μέσα στον κάδο άσχετα αντικείμενα. Το αντίθετο δηλαδή με ότι συμβαίνει σήμερα με την ανακύκλωση κατά γενικό κανόνα στην Ελλάδα, καθότι στους μπλε κάδους της ανακύκλωσης σήμερα πετιούνται σκουπίδια, φαγητά, κλαδιά, και κάθε λογής απόρριμμα, γεγονός που καθιστά αδύνατη και «άκυρη» τη διαδικασία από μόνη της, μόνο και μόνο γιατί η ενημέρωση των πολιτών δεν ήταν ποτέ συστηματική, αλλά αποσπασματική». Να σημειωθεί ενδεικτικά ότι ανακυκλώνεται μόλις το 15% του συνολικού όγκου των απορριμμάτων στην Αθήνα. Ούτε συζήτηση για την υπόλοιπη χώρα, το ποσοστό είναι σαφέστατα χαμηλότερο και υποτίθεται ότι μέχρι το 2020, ήταν υποχρέωσή μας το 50% των βιοαποβλήτων να εκτρέπεται.
Λίγη διαφήμιση στην αρχή, προφανώς και δεν ήταν αρκετό για να εμπεδώσει και να κατανοήσει ο κόσμος την ανάγκη της ανακύκλωσης και όχι μόνο την απόλυτη ανάγκη, αλλά τη λογική.
Στην ερώτησή μας πως ανταποκρίνεται ο κόσμος στο project ο καθηγητής μας ενημερώνει ότι οι άνθρωποι δείχνουν μεγάλη χαρά στο να συμμετέχουν. «Οι εθελοντές είναι οι πρέσβεις αυτής της πρωτοβουλίας, υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση γύρω απ’ το θέμα.
«Η δική μας λογική», μας λέει ο καθηγητής είναι η εξής: «Ας μας πάρει λίγο περισσότερο χρόνο για να μάθουμε να κάνουμε το σωστό και να το επεκτείνουμε σιγά-σιγά, χωρίς να βιαζόμαστε. Δεν κατακτώνται αυτά τα θέματα από τη μια στιγμή στην άλλη, θέλουν το χρόνο τους. Απαιτούνται βήματα σίγουρα και αργά και όχι βεβιασμένα. Για παράδειγμα έχει ξεκινήσει η διανομή και τοποθέτηση των καφέ κάδων, χωρίς να έχει γίνει ενημέρωση του τι συμβαίνει με τους καφέ κάδους και πως τους χρησιμοποιούμε. Φοβάμαι ότι θα καταλήξουν να γίνουν και αυτοί στη λογική των πράσινων κάδων, να ρίχνουμε γενικώς μέσα σκουπίδια.
Αυτή τη στιγμή μπορούμε να παράγουμε θεωρητικά, καύσιμο για 20.000χλμ. την ημέρα. Ο δήμος συνολικά για τα 50 απορριμματοφόρα του, χρειάζεται καύσιμο για περίπου 1.500χλμ. Πρόκειται για μια εξαιρετική προοπτική. Σήμερα το project έχει επεκταθεί σε όλη την περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, όχι πια με εθελοντές, αλλά με 8.000 κατοίκους, το 10% του πληθυσμού του δήμου Χαλανδρίου, για όλη την περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, μεταξύ Κηφισίας, Εθνικής Αντιστάσεως, Παπανικολή και Τζαβέλλα. Έπειτα λοιπόν από 6 μήνες λειτουργίας, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει 45% συμμετοχή ήδη. Ο κόσμος έχει αρχίσει να καταλαβαίνει τι σημαίνει να ξεχωρίζουν τα απορρίμματα. Όλη η δράση έχει συνοδευτεί και με έντυπα για την πληροφόρηση των πολιτών για την ανακύκλωση. Στο δήμο Χαλανδρίου κάνουμε ανακύκλωση σε ποσοστό 75%. «Θεωρώ ότι αν αυτό το σύστημα λειτουργούσε σε όλη τη χώρα, θα είχαμε λιγότερο από 10% των απορριμμάτων συνολικά να πηγαίνει στο ΧΥΤΑ. Θα εξαλείφαμε σχεδόν την ανάγκη», υπογραμμίζει ο καθηγητής.
Η Πολιτεία πρέπει να δώσει κίνητρα, να υπάρχει ανταποδοτικότητα για τα βιοαπόβλητα. Το Sevezo, το πανεπιστήμιο στην Ιταλία που είναι συνεργάτης του δήμου στο πρόγραμμα, εφάρμοσαν το σύστημα, paid as you throw. Συσχετίσανε δηλαδή το τι πληρώνει κανείς σε δημοτικά τέλη, με την ποσότητα των σύμεικτων απορριμμάτων που πετάνε.
Δώσαμε ένα μεταφερόμενο κάδο των 30λίτρων, βιοαποδομήσιμες σακούλες από πατάτα σε μεγάλες ποσότητες και οδηγίες για το τι να πετάνε μέσα στους καφέ κάδους. Στις οδηγίες λοιπόν αναφερόταν ότι μπορούσαν να πετάνε οτιδήποτε παράγει η κουζίνα, είτε καθαρίζοντας φρούτα, λαχανικά, είτε πετώντας υπολείμματα τροφών, φαγητά. Με αυτόν τον τρόπο, αν εξαιρέσει κανείς τα κλασικά ανακυκλώσιμα υλικά όπως είναι το πλαστικό, μέταλλο και το γυαλί, ότι άλλο παράγει η κουζίνα ήταν εν δυνάμει υλικό για να χρησιμοποιηθεί».
Αυτό το υλικό μεταφέρεται σε μια μικρή μονάδα στο δήμο, όπου ξεραίνεται και τεμαχίζεται και παράγεται το forbi, μία εξαιρετική πρώτη ύλη, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως. Ως καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία, ως ζωοτροφή, μπορούμε να φτιάξουμε πέλετ και να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση, και τέλος μπορούμε μέσα σε 40 ημέρες, να φτιάξουμε πολύ γρήγορα εξαιρετικής ποιότητας κομπόστ, χρησιμοποιώντας τα κλαδέματα του δήμου. Εμείς παράγαμε βιοαέριο το οποίο και το χρησιμοποιούμε σαν καύσιμο για να κινήσει το απορριμματοφόρο, εξαλείφοντας και τις οσμές-μυρωδιές που έχουν τα τρόφιμα. Αυτό που λέμε κυκλική οικονομία στην πράξη. Γιατί το ίδιο το απορριμματοφόρο έχει μαζέψει τα απορρίμματα και κινείται με το βιοαέριο που παράγεται από τα απορρίμματα.
Λίγη διαφήμιση στην αρχή, προφανώς και δεν ήταν αρκετό για να εμπεδώσει και να κατανοήσει ο κόσμος την ανάγκη της ανακύκλωσης και όχι μόνο την απόλυτη ανάγκη, αλλά τη λογική.
Στην ερώτησή μας πως ανταποκρίνεται ο κόσμος στο project ο καθηγητής μας ενημερώνει ότι οι άνθρωποι δείχνουν μεγάλη χαρά στο να συμμετέχουν. «Οι εθελοντές είναι οι πρέσβεις αυτής της πρωτοβουλίας, υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση γύρω απ’ το θέμα.
 |
| Μέρος από το μηχάνημα παραγωγής βιαερίου στο Ε.Μ.Π. |
Αυτή τη στιγμή μπορούμε να παράγουμε θεωρητικά, καύσιμο για 20.000χλμ. την ημέρα. Ο δήμος συνολικά για τα 50 απορριμματοφόρα του, χρειάζεται καύσιμο για περίπου 1.500χλμ. Πρόκειται για μια εξαιρετική προοπτική. Σήμερα το project έχει επεκταθεί σε όλη την περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, όχι πια με εθελοντές, αλλά με 8.000 κατοίκους, το 10% του πληθυσμού του δήμου Χαλανδρίου, για όλη την περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, μεταξύ Κηφισίας, Εθνικής Αντιστάσεως, Παπανικολή και Τζαβέλλα. Έπειτα λοιπόν από 6 μήνες λειτουργίας, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει 45% συμμετοχή ήδη. Ο κόσμος έχει αρχίσει να καταλαβαίνει τι σημαίνει να ξεχωρίζουν τα απορρίμματα. Όλη η δράση έχει συνοδευτεί και με έντυπα για την πληροφόρηση των πολιτών για την ανακύκλωση. Στο δήμο Χαλανδρίου κάνουμε ανακύκλωση σε ποσοστό 75%. «Θεωρώ ότι αν αυτό το σύστημα λειτουργούσε σε όλη τη χώρα, θα είχαμε λιγότερο από 10% των απορριμμάτων συνολικά να πηγαίνει στο ΧΥΤΑ. Θα εξαλείφαμε σχεδόν την ανάγκη», υπογραμμίζει ο καθηγητής.
Η Πολιτεία πρέπει να δώσει κίνητρα, να υπάρχει ανταποδοτικότητα για τα βιοαπόβλητα. Το Sevezo, το πανεπιστήμιο στην Ιταλία που είναι συνεργάτης του δήμου στο πρόγραμμα, εφάρμοσαν το σύστημα, paid as you throw. Συσχετίσανε δηλαδή το τι πληρώνει κανείς σε δημοτικά τέλη, με την ποσότητα των σύμεικτων απορριμμάτων που πετάνε.
Στο περιοδικό ''4Τροχοί'' στην διαδικτυακή του ''έκδοση'' η Ανδρονίκη Παντιώρα αναφέρεται στο ίδιο θέμα, σε ένα αναγνωστικό κοινό με ιδιαίτερη ευαισθησία για τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας:
https://www.4troxoi.gr/periballon/eidiseis/kaysima-apo-oikiaka-apoblita
