Η μεταλλειούπολη του νότου..!

γράφει ο Πέτρος Καστορίνης

Το Λαύριο υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές νέες πόλεις στην Ελλάδα του περασμένου αιώνα, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον διεθνή χώρο. Υπήρξε ο πρώτος εργατικός οικισμός που οικοδομήθηκε απ’ αρχής, στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Η ίδρυση του Λαυρίου και η εκμετάλλευση του πλούσιου υπεδάφους του συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια του νέου ελληνικού κράτους του 19ου αιώνα να αναπτύξει τις πλουτοπαραγωγικές του πηγές και τη βιομηχανία του. Η οικονομική παρακμή του συνδέεται με το κλείσιμο των μεταλλείων, ενώ η σημερινή του ανάπτυξη έχει μία απίστευτη πολυπλοκότητα. Το ιστορικό του τόπου, την παρακαταθήκη της εργατικότητας των κατοίκων που ''έμαθαν'' στην σκληρή δουλειά των εξορύξεων, την κομβική γεωγραφικά θέση, την θάλασσα και την εξαιρετική προσπάθεια των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Όλα αυτά έχουν συμβάλει στο ότι το Λαύριο είναι σήμερα μία πόλη πρότυπο, όχι απαραίτητα σύγχρονου τεχνολογικού σχεδιασμού, αλλά πρωτότυπης ομορφιάς. Είναι φιλική στο επισκέπτη και αποπνέει μια απροσδιόριστη θετική ενέργεια.              

Στη θέση της παλαιάς Γαλλικής Εταιρείας Λαυρίου (Compagnie Française des Mines du Laurium) το 1992, με πρωτοβουλία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου δημιουργήθηκε το Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Το συναντάμε φθάνοντας στο Λαύριο, από τα Μεσόγεια, στην είσοδο της πόλης. Οι εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν βιομηχανικούς, εργαστηριακούς και επαγγελματικούς χώρους υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής αξίας, οι οποίοι χτίστηκαν στην πλειονότητά τους κατά τη χρονική περίοδο 1875-1940. Στα 120 χρόνια βιομηχανικής λειτουργίας τους, τα κτήρια υπέστησαν σημαντικές μετατροπές, συμπληρώσεις και προσθήκες, προκειμένου να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της τεχνολογικής εξέλιξης. Σήμερα, το Πάρκο διαθέτει ενιαίο χώρο 245 στρεμμάτων και έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, από το Υπουργείο Πολιτισμού. Τα βιομηχανικά κτίρια έχουν ανακατασκευαστεί συνδυάζοντας την ανάδειξη της ιστορικής μορφής με τη σύγχρονη λειτουργικότητα. Στεγάζουν αρκετές νέες και καινοτόμες επιχειρήσεις, εργαστήρια του ΕΜΠ καθώς επίσης και ιδρύματα πολιτισμού και τέχνης.

Οι ενδιαφέροντες σταθμοί του επισκέπτη στο Λαύριο, είναι συνεχείς. Αμέσως μετά το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο, στον οικισμό Κυπριανού και για τους γηγενείς, Περιβολάκια, το περίφημο Φοινικόδασος που δημιουργήθηκε πριν πολλές δεκαετίες, από τους ανθρώπους της Γαλλικής εταιρείας των μεταλλείων για να ομορφύνει την πόλη. Τα χρόνια πέρασαν, οι φοίνικες έγιναν θεόρατοι και η δημοτική αρχή της πόλης προχώρησε στη διαμόρφωση ενός αλσύλιου-πάρκου για περιπάτους, που λειτουργεί παράλληλα και ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Λαυρίου και των Μεταλλείων, χρονολογείται από τη δεκαετία 1880-1890, είχε δε σκοπό βιολογικού καθαρισμού, καθώς οι ρίζες του απορροφούν τα λύματα του οικισμού. Σήμερα είναι διατηρητέο ως Οικολογικό Πάρκο σπάνιας ομορφιάς!

Στο Λαύριο, περπατάς με άνεση, στις όμορφες πλατείες της πόλης και στους γραφικούς πεζόδρομους. Οι δρόμοι μεγάλοι, προσφέρουν άνεση κινήσεων, δεν ταλαιπωρείσαι με το πάρκινγκ, ενώ πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά, τα παραδοσιακά κτίρια, διατηρούν μια απαράμιλλη ομορφιά. Καθ' όλο το μήκος και πλάτος της πόλης, δεν χρειάζεται να κλείσει κανείς τα μάτια σε οικοδομικά εκτρώματα, ούτε να δυσανασχετήσεις με κάτι. Η θετική ενέργεια που αποπνέει η εικόνα της πόλης και η φιλόξενη συμπεριφορά των ανθρώπων της, αποζημιώνει κάθε επισκέπτη.

Αξιοθέατα αποτελούν τα νεοκλασικά του κτίρια, όπως τα γραφεία της πρώτης μεταλλευτικής εταιρείας στο λιμάνι που σήμερα στεγάζουν το Δημαρχείο, το κτήριο του συλλόγου των Φιλομούσων (Πολιτιστικό Κέντρο), το κτήριο του παλαιού Α΄ Δημοτικού Σχολείου, το κτήριο της ''Ευτέρπης'' που στέγαζε την ομώνυμη Φιλαρμονική, η Ψαραγορά, καθώς και πολλά άλλα ιδιωτικά κτήρια. Σημαντικό ρόλο σε αυτό το ''σκηνικό'' ιστορικών κτιρίων-χώρων έχουν παίξει οι αρχές, που έχουν συμβάλει στην αναστήλωσή τους και στην πολιτισμική τους ''εκμετάλλευση''.

Το Λαύριο διαθέτει εμπορικό λιμάνι καθώς και εκσυγχρονισμένη μαρίνα λιμενισμού σκαφών αναψυχής. Τα τελευταία χρόνια διατέθηκαν σημαντικοί πόροι για την ανάπλαση και επέκταση του λιμανιού. Η μαρίνα (Olympic Marine) του Λαυρίου, ένεκα είναι το ιδανικό ορμητήριο από το οποίο μπορείτε να εξερευνήσετε τις Κυκλάδες και ευρύτερα το Αιγαίο, αλλά και ένα ασφαλές καταφύγιο για το σκάφος σας καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Επιπλέον, διαθέτει ένα πλήρως εξοπλισμένο ναυπηγείο. Η Olympic Marine βραβεύεται με τη Γαλάζια Σημαία από το 2000 και διαθέτει πιστοποίηση ISO 9001:2008.

Και οι δύο είσοδοι στην πόλη του Λαυρίου, συνδυάζονται με σπουδαίους αρχαιολογικούς τόπους διαφορετικών εποχών. Στην είσοδο από την πλευρά των Μεσογείων συναντάμε το αρχαίο θέατρο Θορικού που χρονολογείται στα τέλη της αρχαϊκής εποχής (μεταξύ 525- 480 π.Χ.) και θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο θέατρο στην Ελλάδα. Βρίσκεται σε πλαγιά, λίγο πριν την είσοδο της πόλης και έχει εύκολη πρόσβαση. Το εντυπωσιακό είναι ότι το αρχαίο θέατρο του Θορικού δεν έχει κυκλικό σχήμα όπως τα μεταγενέστερα αρχαία θέατρα, αλλά ελλειψοειδές με ορθογώνια ορχήστρα. Εκτός από το σχήμα εντυπωσιάζει και η θέση του. Όποιος καθίσει στις κερκίδες του έχει αφοπλιστική θέα σε όλη την περιοχή. Στα ανατολικά φαίνεται η θάλασσα και όλη η ακτογραμμή.

Στη αντίθετη είσοδο-έξοδο από την πλευρά του παραλιακού δρόμου του Σαρωνικού, της πόλης του Λαυρίου, δεσπόζει το ακρωτήριο του Σουνίου με τον επιβλητικό ναό του Ποσειδώνα. Ναός που χτίστηκε από τους Αθηναίους το 444 π.Χ. Το Σούνιο οχυρώθηκε κατά το 9ο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου για την προστασία από εκεί διέλευσης των σιτοφορτίων και μάλιστα το οχυρό αυτό θεωρούνταν το ισχυρότερο της Αττικής. Το Λαύριο με το Σούνιο συνδέονται με γαλάζια ακτογραμμή με μία παραλιακή, φιδίσια διαδρομή, μέσα σε έναν σπουδαίας ομορφιάς Εθνικό Δρυμό.

Το Λαύριο βρίσκεται 40 χιλιόμετρα ΝΑ της Αθήνας (60 χλμ. οδικώς) και 7 χιλιόμετρα βόρεια του ακρωτηρίου Σούνιο. Προσφέρετε για χαλαρή απόδραση ή ακόμα για απογευματινή βολτούλα!